Yıl: 2023  Cilt: 58  Sayı: 4  Sayfa: 3113-3134

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.11.2182

DİJİTAL EKONOMİ VE TOPLUM İNDEKSİNİN ÇOK ÖLÇÜTLÜ KARAR VERME YÖNTEMLERİ İLE İNCELENMESİ

OZLEM OZKAN, MURAT ATAN

Bilgi teknolojilerinin hızlı gelişimi ülke ekonomilerini doğrudan etkilemektedir. Ekonomik faaliyetlerin birçoğunun dijital dünyada da gerçekleşebilir hale gelmesi ülkelerin dijital alanda rekabet edebilirliğinin önemini artırmaktadır. Dijital rekabette güçlü bir oyuncu olmayı hedefleyen ülkeler bilgi teknolojilerine olan yatırımlarını artırmaktadır. Bu araştırmada dijital rekabet edebilirliği ölçen endekslerden biri olan Avrupa Birliği (AB)’nin her yıl yayınlamış olduğu Dijital Ekonomi ve Toplum Endeksi (DESI) incelenmiştir. DESI, AB üye ülkelerinde karar vericilere dijital politikalarının yürütülmesinde, yatırım kararlarının alınmasında ve geliştirilmesi gereken alanların tespitinde bir vizyon yaratmayı hedeflemektedir. Endeks bileşenlerine ait 2021 verilerine göre AB üye ülkelerinin dijital ekonomi kapasitelerinin çok ölçütlü karar verme metotlarından CRITIC (Criteria Importance Through Intercritera Correlation) ve COCOSO (Combined Compromise Solution) yöntemleri ile yeniden değerlendirilmesi yapılmıştır. Araştırmada DESI’den farklı olarak ölçütlerin ağırlık oranları birinci, ikinci ve üçüncü basamakta CRITIC yöntemi ile belirlenmiştir. COCOSO yöntemi ile AB ülkeleri sıralaması yapılmıştır. Sıralamada İsveç ilk sırada Danimarka ise ikinci sırada yer almıştır. İspanya ve Hollanda takip eden ülkeler olmuşlardır. DESI 2021 sıralamasında birinci sırada yer alan ülke Danimarka idi. Sıralamaya göre en düşük performansa sahip ülke Romanya’dır. Yunanistan, Bulgaristan ve Slovakya düşük skorlara sahip diğer ülkelerdir. DESI 2021 sıralamasında en düşük skora sahip ülke Romanya idi.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Dijital Ekonomi, DESI, Çok Ölçütlü Karar Verme, CoCoSo Yöntemi, CRITIC Yöntemi

DIGITAL ECONOMY AND SOCIETY INDEX WITH MULTI - CRITERIA DECISION MAKING METHODS

The rapid development of information technologies directly affects the economies of the countries. The fact that most of the economic activities can be realized in the digital world increases the importance of the competitiveness of countries in the digital field. Countries aiming to be a strong player in digital competition are increasing their investments in information technologies. In this research, the Digital Economy and Society Index (DESI), which is one of the indices that measures digital competitiveness, published every year by the European Union (EU), has been examined. DESI aims to create a vision for decision makers in EU member states in executing their digital policies, making investment decisions and identifying areas that need improvement. According to the 2021 data of the index components, the digital economy performances of the EU member countries were re-evaluated with CRITIC and COCOSO methods, which are multi-criteria decision-making methods. In the study, unlike DESI, the weight ratios of the criteria were determined by the CRITIC method in the first, second and third stages. EU countries were ranked using the COCOSO method. Sweden ranked first and Denmark ranked second. Spain and the Netherlands were the following countries. The country that ranked first in the DESI 2021 rankings was Denmark. The country with the lowest performance according to the ranking is Romania. Greece, Bulgaria and Slovakia are other countries with low scores. The country with the lowest score in the DESI 2021 rankings was Romania.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Digital Economy, DESI, Multi Criteria Decision Making, CoCoSo Method, CRITIC Method